Halı Tarihinde Milletlerin Etkileri

Mısır

Firavun döneminden kalma Mısır dönemine ilişkin olarak, halıların imalatından veya kullanılmasından bahseden herhangi bir metin mevcut değildir.
Yunan yazar Athenaeus'a göre, Ptolemies zamanında Philadelphia'nın görkemli sarayında halıların kullanıldığından söz edilmektedir. Yazar, "Yatakların önünde has yünden yapılmış ve mora boyanmış derin havlı kilimler bulunuyordu. Bazen de bunların yerine hayvan figürleriyle ve başka desenlerle süslenmiş düz dokunmuş İran halıları kullanılıyordu." diye yazmaktadır.
Ayrıca bazı araştırmacılar Mısır tarihinin en güzel kraliçesi Kleopatra'nın Caesar'a kendisini bir halının içinde yuvarlanarak sunduğuna inanıyorlar.

Ne var ki, günümüzde bir halının imalatını belli bir döneme atıfta bulunarak belirtmek mümkün değildir.

Çin

Halıların varlığını işaret eden ilk belgelendirilmiş kanıt, Sasani Hanedanlığına dayanan (M.S.224 - 641) Çin metinleridir. M.S. 628 yılında, İmparator Heraclius, Sasani başkenti Ctesiphon'dan çeşitli halılarla döndü. Ayrıca Araplar 637 yılında Ctesiphon'u ele geçirdiler; götürülen ganimetler arasında çok sayıda halı olduğu ve bunların bir tanesinin "Khosroe'de Bahar Zamanı" isimli ünlü bahçe halısı olduğu söylenmektedir.

Bu halı, tüm zamanların en değerli halısı olarak tarihe geçmiştir.
Khosroe hükümdarlığı zamanında (M.S. 531-579) yapılmış olan bu halı 8.3 metrekare boyutundaydı. Arap tarihçilerin açıklamasına göre: "Bordürü mavi, kırmızı, beyaz, sarı ve yeşil taşlardan muhteşem bir çiçek yatağıydı; zemini altınla taklit edilmiş toprak rengidir; kristal benzeri billur taşlar su izlenimi yaratmaktadır; bitkiler ipekten yapılmış, meyveler renkli taşlarla yaratılmıştır." Ne var ki, Araplar bu muhteşem halıyı birçok parçaya ayırmış ve halı ayrı parçalar halinde satılmıştır.

Türk Etkisi

Arap Halifelerinin hakim olduğu dönemden sonra Selçuklular İran topraklarında egemenlik kurdular. Selçuklu hakimiyeti dönemi (1038 - 1194) dünya halı tarihinde çok büyük öneme sahiptir.
Selçuklu kadınları Türk ilmekleri kullanan dünyanın en becerikli halı yapımcıları konumundaydılar. Selçuk etkisinin en güçlü ve en uzun süreli olduğu Azerbaycan ve Hamadan illerinde, günümüzde halen Türk ilmeği kullanılmaktadır.

Moğol İlhamı

Moğolların zamanında (1220 - 1449), İlkhan lideri Ghazan Han'ın Tebriz sarayında (1295-1304) zeminler değerli halılarla kaplanırdı. Moğol lideri Şah Rokh (1409 - 1446), Moğollar tarafından tahrip edilen birçok şeyin yeniden yapılmasına katkıda bulundu ve bölgede sanatsal faaliyetleri teşvik etti. Bu dönemdeki halılar basit motiflerle süsleniyordu ve genellikle geometrik şekiller kullanılıyordu.

İran Halıları - Pers Halıları

İran halılarının en parlak dönemi, Safavi hükümdarlarının özellikle Şah Abbas'ın (1571 - 1629) hakim olduğu yıllardır. Şah Abbas birçok halı atölyeleri kurdurmuş ve becerikli ve usta tasarımcıların çalıştırılmasını teşvik etmiştir. Ayrıca Avrupa ile ticaret de başlamıştır. 1722 yılında Afganların istilasıyla bu görkemli yıllar sona ermiştir. Ancak çok sonra, 19. yüzyılın sonuna doğru, halı yapımcılığı tekrar canlanmıştır.